Film

  

Bibian en ik hielden van film. Een van onze eerste afspraakjes was – heel klassiek – naar de film, en hoewel ik, vreemd genoeg, niet meer weet naar welke film we gingen, weet ik nog wel waar. Het was in The Movies, een filmhuis van het soort waar je een beleid vermoedt achter de vertoonde films in plaats van een distributeur die zijn eigen waren aan de man brengt. We zijn altijd naar de bioscoop blijven gaan en waren ook vrijwel altijd de laatsten die de zaal verlieten. We zijn één of twee keer een Indiana Jones gaan kijken bij een Pathé volksvertoning om te besluiten dat we ons daar niet op onze plek voelden. Hoewel Bibian een diehard Indy fan was, was dat haar een bezoek aan de Pathéfabrieken toch niet waard.

Al vrij snel gingen we systematisch te werk. Alle films van Cassavetes bekijken, Allen, Polanski, Van Gogh, Buñuel (gedateerd), Pasolini (hopeloos gedateerd), Leone, Terstall. Of acteurs: Paul Newman (weergaloos), John Wayne, Peter Falk, Clint Eastwood, Lee Marvin.

De eerste keer dat ik ‘anders’ naar films leerde kijken, was ergens begin jaren tachtig, toen ik in een bandje speelde met Vincent van Warmerdam, Eddie B. Wahr en Kees van der Voren. Zij hadden alledrie veel theaterervaring en waren gepassioneerde filmliefhebbers. Ik denk dat ik, vooral met Vincent en Eddie, soms wel drie keer in de week in de bioscoop zat. Vaak ’s morgens, vanwege de goedkope kaartjes. Zij wezen mij op inconsequenties in de plot, acteurs die in de zelfde scene plotseling een ander jasje aanhadden, kleur (wij zwoeren bij technicolor), cameravoering, acteerstijlen (groot spelen of juist klein) en ze wezen mij op de kracht en de zwakte van filmmuziek. (Te veel! Altijd te veel!) We repeteerden in de studio’s van Orkater en werden met enige regelmaat uit de oefenruimte geplukt om muziek te maken voor de een of andere korte film of documentaire.

Het waren voor mij de eerste compositieopdrachten, waarbij het om iets anders ging dan liedjes schrijven en die vervolgens instuderen met een bandje.

Ik hou nog altijd heel erg van film, maar niet van het soort films dat je tegenwoordig in de schappen van de videotheek vindt. Ik behoor tot de slinkende minderheid die niet denkt dat ‘Lord of the Rings’ de beste film allertijden is.

Het medium lijkt definitief in handen gevallen van producenten. Van die types die opletten welke boeken het goed doen, daar dan snel de rechten van verwerven, een leuke jonge regisseur inhuren om die ‘de kans van zijn leven’ te geven en dan hopelijk flink binnen te lopen. Filmmuziek is een specialisatie geworden van omhooggevallen popsterren en reclamejongens die op maat leveren wat diezelfde producenten willen horen. Conservatoria bieden tegenwoordig zelfs opleidingen om daar in te voorzien, waar argeloze studenten geleerd wordt zich fantasieloos te conformeren aan opgelegde formats. Echte componisten halen daarom vaak hun neus op voor het metier. En dat is jammer. Luister maar eens naar de prachtige ‘score’ van Otto Ketting bij Dokter Pulder zaait Papavers van Bert Haanstra.