Gesamtkunstwerk

Bibian en ik waren nog maar net samen toen ik de muziek voor de televisieserie Zwarte Sneeuw van regisseur Maarten Treurniet maakte. Ik kwam een jaar in dienst van de omroep als componist, kreeg het Metropole Orkest tot mijn beschikking, mocht strijkkwartetten en jazz ensembles uitnodigen, en een paar weken opnemen in een superdeluxe studio in het centrum van Amsterdam. We namen voor de serie meteen een aantal Emma Peel liedjes op – toen nog The Dead Motherfuckers geheten – en huurden onszelf in als studiomusici voor allerlei instrumentale muziek die ook nodig was. Dat vonden wij in elk geval.

Het opnemen van onze eigen muziek – ook een paar liedjes van Bibian vonden hun weg in de serie – vonden wij toch al het leukste dat er was, maar nu werd ook nog eens alles voor ons betaald en was er nauwelijks tijdsdruk. Halverwege de studiosessies gleed Bibian uit over een rondslingerend kledingstuk en brak ze haar rechterarm. Het fosforiserend groene gips werd zo gezet dat ze haar wijs,- en haar middelvinger nog kon gebruiken om te bassen. Ze heeft er zelfs nog concerten mee gedaan. Ik herinner me hoe ze onbegeleid My Funny Valentine zong en baste met haar arm in dat groene gips.

Achteraf bezien was dit misschien de meest vrije en zorgeloze tijd van ons samenzijn. We waren nog niet getrouwd en hadden nog geen kinderen. Ik was net afgestudeerd als componist, en voor het eerst hadden wij – dankzij mijn riante dienstbetrekking – geen geldzorgen. Alsof het zo bedoeld was verschenen rond die tijd ook de eerste pinautomaten in het stadsbeeld.

Ik had als componist de vrijwel onbeperkte vrijheid en het vertrouwen om voor de serie te schrijven wat ik wilde. Dat was immers mijn vak. Ik componeerde op basis van het script en in goed overleg met de regisseur. Er was nog geen beeld beschikbaar om met een klokje – vul in en kleur de plaatjes – precies passende, dienstbare maatmuziek te maken. Ik schreef vrijwel helemaal onafhankelijk en zonder al te veel voorkennis muziek die mij goed leek te passen bij hoe ik mij de serie voorstelde.

Zwarte Sneeuw werd een groot succes, en ik kreeg een Duitse filmmuziekprijs voor mijn eerste grote filmklus. Een dergelijk onbeperkt vertrouwen is tegenwoordig zeldzaam, als het überhaupt nog voorkomt. Speciaal opgeleide filmcomponisten krijgen nu per koerier een voltooide film thuisgestuurd met ‘voorbeeldmuziek’ er al onder gezet om die na te maken. Producenten, regisseurs en componisten weten niet beter; denken dat het zo hoort.

Ik denk dat vertrouwen, vrijheid en onafhankelijkheid essentieel zijn als je samen iets bijzonders wil maken; dat dit het beste uit mensen haalt, en ook doorklinkt in het resultaat. In feite zijn dit ook de randvoorwaarden voor een goed huwelijk.

Ik weet in elk geval heel zeker dat ik niet in staat ben om zonder die randvoorwaarden en wederzijds vertrouwen samen te leven, te werken en tot iets goeds te komen.