Kunst

Wanneer je kunst maakt, componeert, schildert of schrijft en je dit niet in opdracht doet, heb je eigenlijk maar bitter weinig controle over het uiteindelijke resultaat. Meestal begint het met een idee dat in je opkomt, iets dat om de een of andere reden je aandacht trok en dat iets van je wil, je probeert te verleiden er jouw visie op te geven, jouw versie van te maken. In dit stadium kan het idee nog heel rudimentair zijn, het benodigde materiaal nog niet vaststaand, nog niet geordend, is er vaak niet meer dan een sfeer waarin je je zou willen begeven, en waarvan je je afvraagt hoe je die in een construct tot uitdrukking zou kunnen brengen, wat je daarvoor nodig zou kunnen hebben.
    Geen complete symfonie in je hoofd dus die je alleen nog maar even op papier hoeft te zetten, nee, niet meer dan een vaag gevoel van een richting waarin je je zou kunnen begeven. Wie is in dit stadium de auteur? Het ding dat je aandacht trok en waar je nu ineens iets mee moet, of jouw brein dat zich ervoor openstelde?
    Heel veel vragen moeten eerst nog beantwoord worden. Is het ding (ik noem het maar even ding, veel meer is het namelijk nog niet) interessant genoeg om mee verder te gaan? Is het uitdagend genoeg? Heeft het je iets te bieden als je je erdoor zou laten verleiden?
    Je schrijft misschien wat op, maakt wat aantekeningen, houdt het tegen het licht, bekijkt het van alle kanten op zijn mogelijkheden, probeert het te analyseren. Wat is het eigenlijk voor een ding? Dat is belangrijk, want soms blijkt het iets anders te zijn dan je eerst dacht, een heel andere potentie te hebben, en aan jou de taak die te ontraadselen, naar waarde te schatten.
    Dan komt het moment dat je besluit ermee aan de slag te gaan, vertrouwend op je intuïtie en je vakmanschap, maar zonder enig helder idee van het uiteindelijke resultaat, hooguit van het materiaal dat je zult gaan gebruiken, de vorm waarin je het ding gaat proberen te gieten. En altijd zijn er verrassingen, openen zich gaandeweg nieuwe, onvoorziene mogelijkheden die grote consequenties hebben voor je aanpak, blijkt er onder jouw handen iets te zijn ontstaan dat al het voorgaande in een nieuw daglicht stelt.
    Hoe meer je je hiervoor open durft te stellen, hoe meer je bereid bent jezelf en wat je van plan was te gaan doen gaandeweg steeds opnieuw ter discussie te stellen, hoe ongewisser daarmee het eindresultaat, hoe langer de weg, hoe ingewikkelder het proces.
    Kunst maken is precies dat: eeuwig bereid zijn alles ter discussie te stellen, te heroverwegen, steeds weer alles opnieuw te definiëren, ruimte te laten voor twijfel maar tegelijk zeker te weten dat wat je doet zin heeft, dat het je ergens zal brengen waar het beter is dan waar je nu bent, dat je het op de een of andere manier tot een goed einde zal brengen omdat je nou eenmaal niet anders kunt, omdat dat is wie je bent, waaruit je bent samengesteld.
    Lastig is het dat we in een tijd leven van extreem materialisme - en wat is materialisme anders dan de angst voor het onbekende? - waarin alles van te voren benoemd moet worden, en de kunstenaar wordt gedwongen net te doen alsof zij alles van te voren al weet, haar product marktconform precies kan omschrijven alvorens het alleen nog even uit het materiaal te hoeven bevrijden.