maandag 10 september 2012

Rouw

 
Hoe te rouwen? Tot vandaag dacht ik dat ik het eigenlijk heel erg goed deed. In rouw schijn je een aantal stadia te hebben die iedereen moet doorlopen. Het eerste stadium is ontkenning, daarna komt woede. Ik dacht, en zo werd het mij ook verkocht door mensen die ervoor geleerd hebben, dat ik al een gedeelte van mijn rouw achter de rug had ‘samen met Bibian’. Omdat wij haar ziekte en dood zo intens ‘samen’ hadden beleefd en gedeeld, zouden wij ook samen al een groot gedeelte van de rouw verwerkt hebben. Zonder me er vanaf te willen maken, gaf dat mij toch wel een soort rust en de hoop dat ik redelijk snel mijn leven weer op zou kunnen pakken. Dat ik emotioneel gauw weer op eigen benen zou kunnen staan.
Bibian en ik hebben inderdaad heel veel gesproken over wat ‘ons’ overkwam en voor mij voelde dat op dat moment ook zo. Toch is mij natuurlijk iets heel anders overkomen dan Bibian. Ik ben gezond – afkloppen – en ik leef. Bibian is dood.
De ontkenningsfase - ‘meneer uw vrouw gaat dood’, ‘nee hoor, helemaal niet’ – meende ik in elk geval samen met Bibian beleefd te hebben in de eerste weken nadat we haar doodvonnis kregen. We konden het gewoon niet geloven, wilden er niet aan. Toen werden we boos. ‘Klote doktoren, wat weten die er nou helemaal van! ‘Wij’ gaan helemaal niet dood, let maar eens op, geen sprake van.’ Toen zijn we gaan marchanderen. OK, ‘we’ gaan misschien wel dood, maar we willen nog wel eerst een aantal dingen doen. Daarna komt de depressie, en tenslotte acceptatie. Ik geloof niet dat Bibian aan die laatste twee is toegekomen. Ik heb uiteindelijk schoorvoetend geaccepteerd dat het hopeloos was. Wel pas helemaal op het laatst, maar toen drong het toch wel tot me door dat het niet meer goed zou komen. En daarom dacht ik ook dat ik al een heel eind was met mijn rouw.
En nu denk ik ineens dat ik naïef ben geweest. Volgens mij ben ik nog niet eens begonnen. Zit ik nog in de wachtkamer. Ik ‘ontken’ niet dat Bibian er niet meer is, ik leef en breng de dag door alsof ze er nooit geweest is. Alsof ze helemaal nooit bestaan heeft. En als ze er nooit geweest is, kan ze er dus ook niet ‘niet meer’ zijn. Een soort pre-ontkenningsfase. Misschien leuk om op te promoveren voor een jonge aanstormende psycholo(o)g(e)? Ik gooi maar een balletje op.
Ondertussen schiet ik voortdurend vol. Je hoeft maar naar me te wijzen of de tranen stromen mij over de wangen. Die moeten toch ergens vandaan komen, zou je zeggen. Kennelijk hapert het in de communicatie tussen mijn ratio en mijn gevoel. Het is ook niet dat ik niet ‘wil’ rouwen, of dat ik er bang voor ben. Ik wil dolgraag rouwen. Kom maar op met die rouw. Ik wil er doorheen, ik wil het voelen. Ik wil het allemaal. Ik wil Bibian.

  

15 opmerkingen:

  1. Geen spelregels voor rouw. Simpelweg de persoon die je mist terugwillen. Leven met een rouwrand.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leven zoals het was is voorbij, er komt een ander leven, ook waardevol maar met een groot schrijnend litteken. Die pijn komt en gaat en wordt inderdaad minder in de tijd, maar kan gemeen opspelen bij slecht weer. Je doet het goed, Klaas, je laat het komen zoals het komt en geeft het de ruimte. Jouw manier. En emotioneel incontinent zijn is een gave, wees er zuinig op, mensen die niet kunnen huilen hebben het nog moeilijker, al lijkt dat niet zo. En je geeft Bibian nog steeds alle eer die ze verdient.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Slik, van je laatste zin schiet ik vol. Er zijn geen handleidingen voor hoe te rouwen. Sterkte Klaas!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Jij rouwt zoals jij rouwt. Zonder handleiding (want die is er niet), zonder regels (want die zijn er ook niet),met elkaar. Maar vooral en bovenal, met JEZELF. JIJ moet hier doorheen met alle pieken en dalen die dat proces met zich meebrengt. Maar doe het niet helemaal alleen. Laat anderen toe op de momenten dat je het nodig hebt. Dat kan soms best fijn zijn. Enorm veel sterkte en KRACHT, Klaas...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. iedereen wil je helpen
    maar dat kunnen ze niet
    jij alleen jij
    bent alleen met je verdriet
    en de kinderen
    je grootste liefde
    voor altijd weg
    maar huil
    in vredesnaam huil
    anders loop je vast

    rouw heeft een randje
    zo scherp als een mes
    je ziel
    verstikt van emotie
    zo onmetelijk diep
    zal nooit meer
    het zelfde zijn

    BeantwoordenVerwijderen
  6. He Klaas, geschokt wat ik lees, Bibian dood? Ik had jullie in tijden niet meer gezien. Wat een droevig bericht, ik wens je sterkte samen met je kindjes..

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik heb bewondering voor hoe jij (en je kinderen) het samen doen. Sterkte en helaas is er geen "standaard rouw" die voor iedereen gelijk is (zou het soms makkelijker maken..... oké ik ben nu bij punt 100.1.1....). Nogmaals sterkte

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hoi Klaas, ik wil je graag even attenderen op het boek 'vrouw in rouw' van Trix Broekmans:

    http://www.bol.com/nl/p/vrouw-in-rouw/1001004002045099/#product_description

    Mooi boek van een leuke en sterke vrouw.
    Sterkte en ik blijf je lezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Op de avond dat ik hoorde dat mijn soulmate er niet meer was, moest ik naar buiten: frisse lucht, ruimte. Op het balkon bleef ik maar prevelen: hoe moet ik, wat moet ik, hoe moet ik rouwen? Ben je er niet, ben je er nooit meer? Was je er ooit wel? Welke impact was groter: dat je überhaupt in mijn leven kwam, of dat je er uit verdween? H-O-E M-O-E-T I-K R-O-U-W-E-N O-M J-O-U? Mijn systeem kon er niet mee omgaan, niet mijn ratio, niet mijn gevoel. Anderen zeiden: neem wat vrije tijd, ga er mee aan de slag. Ik had geen idee. Dus ging ik maar door, de ene dag na de andere, er was gewoon geen keus. Dat ontkennende, maar levende, soms rouwende en tot in elke vezel verdrietige of gekneusde lijf ging maar gewoon door. En die rouw die wist me wel te vinden, als een onzichtbare regisseur die me van bovenaf in brokjes en beetjes trakteerde op mijn deel en me soms ronduit een gemene dreun om de de oren gaf. Verzet maakte alles erger. En grip had ik niet. Dacht ik dat het goed ging, dan zakte ik even later toch maar weer eens door mijn hoeven. Dat was rouwen voor mij. Uiteindelijk vond ik de regie langzaamaan weer terug. En daarmee mijzelf in een nieuwe balans. Nu kan ik mijn lieve I. vieren en herdenken met een bijzonder nieuw gevoel, het umami van de ziel: een mix van verdriet en geluk en het gevoel dat ik leef.

    Hopelijk helpt delen, ik denk het wel.

    Liefs, R.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Klaas, als buitenstaander kan ik me nauwelijks voorstellen hoe jij je moet voelen. Ook al lees ik je blogs, die me soms tot tranen toe beroeren, toch kan mijn ontzetting en medegevoel niet in de verste verte tippen aan wat er in jou leeft.
    Ik hoor vaak dat het kan helpen als je lotgenoten treft, omdat lotgenoten elkaar woordeloos vaak begrijpen en kunnen steunen.

    Ongeveer een jaar geleden overkwam Pascal Marcelis hetzelfde: zijn vrouw (pas 33) overleed aan een snelle en agressieve kanker, enkele maanden na de (vervroegde) geboorte van hun tweede kind. Je vindt zijn blog hier: http://pend.marcelis.nu
    Misschien helpt het, iets kunnen delen wat nooit had mogen gebeuren...

    Mirjam (teunemans op twitter)

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Er is niet 'een fase', het zijn golven. Op een gegeven moment ga je het verloop van zo'n golf herkennen, en dan krijg een 'oooh ja, dit kan ik wel' of een 'oooooh nee, niet weer dit stuk'. De herkenning helpt. Je zit nu in de 'ik hou van jou, ik rouw van jou'. Het 'rouwen-om' moet nog komen. Ondertussen gaat je leven door, gek genoeg. Soms op het absurde af. Je doet je dingen, je lacht weer 's, ineens is er een moment van geluk' wat je zal schokken. Het hoort er allemaal bij en het mag. Langzaam komen er dingen die de gaten vullen. Kun je niet afdwingen, en dat maakt het moeilijk. Het vergt tijd, en geduld. Het is 'helen' in optima forma, eerst helen en dan ook nog 's revalideren. Als je het zo kunt zien, helpt het misschien.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dat heb je bijzonder mooi geschreven. Chapeau! In al zijn/ haar/ jouw jullie triestheid, prachtig.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Dit heb je echt prachtig geschreven. Heel erg mooi hoor, respect.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Onlangs ben ik ook een geliefde verloren, wat ik heel moeilijk vond is de periode na de begravenis, of te wel de rouwperiode. Het artikel wat geschreven is daar herken ik mezelf dan ook in terug. Een zeer mooi artikel!

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Het ontroert me diep wat je schrijft. Er is geen voorgeschreven manier van rouwen. Anders dan toelaten, alle gevoelens (ook de 'foute') gewoon toelaten en er laten zijn. Hartelijke groet

    BeantwoordenVerwijderen