In 1976 ging ik voor het eerst – op schoolreis
- naar de Soviet-Unie. Zoals het Barlaeus zijn Rome reis heeft, had de heel wat
minder chique, maar enorm cultuur-georiënteerde voormalige Osdorper
Schoolgemeenschap haar jaarlijkse Rusland reis.
Daarbij hoorde ook een bezoek aan het Lenin
Mausoleum. Ik vermoed dat deze ‘vader aller russen’ mijn eerste ‘dode’ was. In
een eindeloze rij van nieuwsgierigen slofte ik langs zijn tombe. Ik vond hem
klein, broos, geel en weinig tot de verbeelding sprekend. Maar ik had hem
natuurlijk ook niet in het echt meegemaakt.
Toen mijn moeder stierf zaten mijn vader en ik
elk aan een kant van haar ziekenhuisbed. Dit was het dus. Ze lag al een tijdje
in coma en hield met een soort laatste raspje in haar keel ineens op met
ademen. Vrijwel meteen was het mijn moeder niet meer. Kort daarop kwam rabijn
L. die haar met een laken afdekte en ons voorstelde de kamer te verlaten. Het
was beter als we ons haar zouden herinneren zoals ze was toen ze nog leefde,
toen de geest er nog in zat. Dat is in elk geval de joodse opvatting. Joden
baren niet op. Geen mausoleum voor Ben Gurion of Gene Simmons.
Mijn volgende dode was mijn jeugdvriend Ivar,
die zichzelf voortijdig naar de klote had geholpen met de verkeerde middelen.
Daar lag hij dan in zijn kist: klein, boos en veel te jong. Hoewel het ‘ons’
verboden is ben ik toch gaan kijken. Ik ben ervan overtuigd dat een zekere mate
van voyeurisme een belangrijke drijfveer is om naar doden te gaan kijken. Het
is niet alleen maar een eerbaar afscheid nemen van een dierbare overledene.
Ik was er bij toen mijn vader stierf in
Bergen. Hij heeft drie dagen in zijn huis opgebaard gelegen, maar ik ben niet
gaan kijken. Ik wilde het niet, kon het niet. Ik vermoed dat hij het zelf ook
niet gewild had, als hij de moed had gehad zijn dood onder ogen te zien en er
over te praten. Mijn tante H., zuster van mijn vader, wilde niet opgebaard
worden. Zij was wel in staat haar wensen op tijd te formuleren.
Bibian en ik hebben veel over haar begrafenis
gesproken. Ze wist precies wat ze allemaal wel en niet wilde. En ze wilde
opgebaard worden. Hoewel ik het daar helemaal niet mee eens was, heb ik haar
beloofd al haar wensen te zullen respecteren. Zij vond dat iedereen die er de
behoefte aan had, afscheid van haar moest kunnen nemen. Ze geloofde bovendien
dat het mij en de kinderen zou helpen accepteren dat ze er ‘echt’ niet meer
was. Ook haar harteloze moeder, die al zeven maanden niets meer had laten
horen, zelfs niet op Bibian’s laatste verjaardag, moest ik gewoon uitnodigen en
de gelegenheid geven afscheid te komen nemen.
Ik heb het allemaal gedaan. Ik vond het moeilijk,
maar zo wilde ze het nou eenmaal, en dat was voor mij genoeg. Sommige bezoekers
stonden in hun handen te klappen hoe prachtig ze Bibian er uit vonden zien in
haar kist. Ik niet. Ik hield van een heel andere Bibian. Mijn prachtige romige
struise en zeer levende prinses. Het zullen mijn joodse roots wel zijn.
Wat ik mis.........
BeantwoordenVerwijderenLieve Klaas,
BeantwoordenVerwijderenIk durf bijna niet te vragen of Bibians moeder ook daadwerkelijk is komen opdagen...
Je doet het ontzettend goed en ik volg je blogberichten dagelijks. Je kunt de dingen prachtig verwoorden! Hoop dat het goed gaat met je lieve kindjes, heb er zelf ook 3 van 11,10 en 8.
Veel sterkte en kracht toegewenst!
Weer schitterend geschreven Klaas. Ik geniet van je blog. Helaas kan ik die van Bibian niet meer volgen maar door jouw verhalen lijkt ze er nog helemaal bij te zijn.
BeantwoordenVerwijderenIk hoop dat het schrijven je helpt in deze verdrietige periode. Sterkte. Elisabeth Klerks
Wat grootst van Bibian om haar moeder de kans te geven om afscheid te nemen, ondanks alles. Ik ben het met jou eens, ik vind er niets in om iemand opgebaard te zien. Dat is nooit de persoon meer die ik kende en liefhad.
BeantwoordenVerwijderenBlijf schrijven!!
Ik kom bijna altijd kijken als iemand is opgebaard. Het liefst voel ik eventjes aan een hand of een wang. De kou en de veranderde structuur helpen mezelf te overtuigen dat iemand daadwerkelijk dood is en dat te accepteren.
BeantwoordenVerwijderenje hebt het weer mooi verwoord
BeantwoordenVerwijderengisteren weer iemand weggebracht
ben weer niet wezen kijken
de ziel is eruit
zou inderdaad wel eens willen weten
of haar moeder nog afscheid
van haar kind heeft genomen
7 maanden niet komen
verschrikkelijk
jouw vrouw is
boven zichzelf uitgestegen
door de deur
tot het laatste moment
open te laten staan
jouw vrouw bibian
heeft gewacht
en gesmacht naar een
laatste groet
en die is haar
denk ik niet gegund
van diegene die haar
heeft gebaard
wordt er zo extreem
treurig van
die verdiend het niet
om moeder te zijn
terwijl je elkaar zeker nu
zou hard nodig zou hebben
maar dit zegt meer over haar
dan over jullie............
iedere keer
als ze in de verhalen terugkomt
zit ik te kokhalzen
zo een oma kunnen de kleinkinderen
missen als kiespijn
maar bibian heeft het
heel goed gedaan
en jij ook
zo samen met de kinderen