zondag 3 februari 2013

Euthanasie


Toen Bibian alvleesklierkanker bleek te hebben, was de mogelijkheid van euthanasie een van de eerste dingen die we bespraken. Ik moest haar beloven dat ik haar niet onnodig zou laten lijden. Die belofte deed ik graag en zonder voorbehoud.
Ik was immers vóór het recht van de mens om zelf te bepalen wanneer hij niet meer verder wil leven. Het recht om er uit te stappen.
Volgens de wet moet er sprake zijn van ondragelijk en uitzichtloos lijden. Maar wie kan zich daar werkelijk op een persoonlijk niveau iets bij voorstellen; de praktische kant, de alledaagse werkelijkheid ervan.
Ik zei automatisch ja, omdat ik alles voor haar wilde doen, ook het allermoeilijkste, maar ook omdat ik sowieso niet kon geloven dat het ooit zover zou komen. Dat Bibian zoveel pijn zou hebben; dat de situatie werkelijk hopeloos zou worden. Dat ze echt nooit meer beter zou worden.
Bibian geloofde het zelf ook niet. Weten en geloven zijn heel verschillende dingen. Ook al weet je dat je dood gaat, kun je het je tegelijk niet voorstellen. Blijf je hopen op een wonder, geloven in de onvoorzienigheid. Je houdt je vast aan verhalen van wonderbaarlijke genezingen, altijd uit de tweede of derde hand. Een plotselinge totale remissie van de tumor. Natuurlijk, waarom niet. Kwakzalvers adverteren er aan de lopende band mee in hun folders.
We gingen naar de huisarts om de mogelijkheid te bespreken. Kregen formulieren mee om in te vullen en te ondertekenen. Eén voor palliatieve sedatie en één voor euthanasie.
Ze zei niet: ‘maar mevrouw, waarom zou u dat doen, het is allemaal één grote vergissing, u wordt gewoon weer beter.’ Ze nam ons verzoek serieus.
Er moest een SCEN-arts komen. Een onafhankelijke arts die nogmaals de redelijkheid en de wenselijkheid van ons verzoek moest onderschrijven. Een vriendelijke mevrouw uit een andere stad. Meer dan twintig minuten had ze niet nodig om te constateren dat Bibian’s situatie inderdaad uitzichtloos was. Alvleesklierkanker. Uitgezaaid naar de lever. Hopeloos.
Weer een stapje verder. Maar de formulieren hadden we nog niet ingevuld. Te onwerkelijk, te pijnlijk.
Bibian werd steeds zieker, de pijn in haar buik en schouder heviger. Ze kreeg meer en meer morfine toegediend.
Ik wist me geen raad, legde haar de formulieren nog maar eens voor. Alsof het ondertekenen daarvan een nieuwe wending aan de situatie zou geven.
Pas nu begonnenen we ons te realiseren wat euthanasie eigenlijk inhoudt.
Er moet een afspraak gemaakt met de huisarts. Nu, vooruit, dinsdag aanstaande om elf uur.
Willen we er iemand bij hebben. Een goede vriend of een familielid. Publiek.
En: moeten de kinderen erbij zijn. Nee. Veel te jong, te traumatisch. Dat kunnen we ze niet aandoen. Ze moeten uit logeren.
Willen we er nog een seremoniële draai aan geven. Iets voorlezen of zeggen, iets lekkers drinken of eten. Om zo het sterven een beetje naar onze hand te zetten, de dood te laten zien wie hier de baas is, voor je de dodelijke coctail drinkt of je door de arts een spuitje laat geven.
Wat zeg ik tegen de kinderen als ze weer thuis komen. Mama is dood. We hebben jullie verraden.
Dan wordt het zondag, maandag. De laatste nacht. De ochtend van de laatste dag. De bel gaat.
Ik heb de mogelijkheid nog één keer met Bibian besproken, maar ze wilde er niet meer van horen. ‘Hou je mond Klaasje, ik wil het niet.’
Duidelijk.
Ze heeft het uiteindelijk gewoon zelf gedaan, op eigen kracht, zoals ze altijd alles zelf deed. Mijn dappere, bange Bibian.


8 opmerkingen:

  1. Lieve Klaas,

    Ja ze heeft het helemaal zelf gedaan, bang maar toch zo moedig!!! Groot respect!
    Zelfs nog naar Valentijns eindmusical!
    Wat een topper Bibian. En wat een gemis..
    Een dikke knuffel voor jou en je lieve kids.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Klaas, wat een moeilijk vraagstuk snijd je aan. Ik heb ook alle papieren aangevraagd en getekend toen ik erg ziek bleek. Heb ze in de 8,5 jaar sindsdien niet nodig gehad, maar mijn levenslijntje is ook nog heel breekbaar. Ik weet echt niet of ik die beslissing zal nemen als ik ervoor om te staan en waar voor mij de grens ligt. Het grote verschil; ik heb geen gezin of partner, dus hoef met niemand rekening te houden,. Ben toch blij dat de mogelijkheid er eventueel ligt.
    De pijn had je Bibian willen besparen, denk ik, maar niet het contact dat ze tot het laatst met haar geliefden had.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste Klaas,
    Toen mijn vrouw hoorde dat ze nog maar enkele maanden te leven zou hebben, hebben we ook gesproken over euthanasie; in 1e instantie wilde ze dat niet omdat ze in dit leven (ze geloofde heilig in reincarnatie) het maximale "geleefd" moest hebben om in een volgend leven "vrij" te kunnen starten zonder enige vorm van ballast uit haar vorige leven. Ze kon me overigens ook over haar vorige levens vertellen.
    Toch heeft ze een ander inzicht gekregen en is het "zelf de einddatum bepalen" ook een leerproces en dat heeft ze in dit leven dus gegaan. Een paar maanden nadat alle formulieren waren ingevuld kwam het moment dat er niet meer gesproken kon worden over een menswaardig bestaan. De huisarts "zag dat het goed was" en binnen 4 uur stond de SCEN arts aan haar bed en 22 uur later kwam het verlossende spuitje.
    Ze verlangde zo naar de dood dat ze de uren af lag te tellen en samen met onze zoons en hun vriendinnen en mijn vrouws allerbeste vriendin hebben we die laatste uren samen doorgebracht en hebben haar op een heel mooie, vredige manier zien heengaan.
    Klaas, voor iedereen is het dus anders en heeft iedereen zo zijn eigen ervaringen.
    Zoals "Vlasje" hier boven ook zei : Fijn dat de mogelijkheid er in Nederland is.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Respect voor jou en vooral voor Bibian, GROOT RESPECT!!!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. We plegen euthanasie? zo gezegd maar helemaal niet zomaar gedaan....
    maria

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Klaas ik heb nog nooit op jouw blog gereageerd.
    Maar deze keer ben ik zeer ontroerd op de manier zoals jij het beschreef.
    Professioneel maak in euthanasie mee. Het verhaal van jou (vanuit de betrokkenen) kan ik 'meenemen' in mijn werk.
    Ik wens je van harte alle alle goeds in de toekomst.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik kan niet anders zeggen dan ,diep respect!
    Janke

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ook ik ben één van die mensen die al lange tijd eerst Bibian's blog en dan dat van jou volgen. Bijna 5 jaar geleden is mijn man door een ongeluk om het leven gekomen en vaak zijn jouw blogs een soort bevestiging van mijn eigen ervaringen en emoties, die herkenning is prettig en soms ongelooflijk treffend. De puurheid van deze blog raakte mij werkelijk in m'n hart, kan het niet eens uitleggen maar dat hoeft ook niet.
    Dank je voor het delen, van deze en de anderen, en ja, het duurt lang, rouw, erg lang, maar ondertussen leef je wel!
    Alle goeds gewenst, Juliette

    BeantwoordenVerwijderen