maandag 7 januari 2013

Foto


Stijf lig je in je kist. Geen gelaatsuitdrukking. Je ogen dicht, een soort van grijns om je mond. Twee foto’s heb ik van je gemaakt, vraag me niet waarom. Dat is wat je doet als je een iPhone hebt, dan maak je foto’s. Ik zou ze willen wissen maar dat kan ik niet. Het zijn foto’s zonder toekomst. Ik schaam me ervoor dat ik ze heb gemaakt, en zal ze vermoedelijk nooit aan iemand laten zien.
Ik weet dat ik niet de enige ben die je heeft gefotografeerd in het uitvaartcentrum. Ik heb het gezien, maar er niets van gezegd.
Toen mijn tante M. gecremeerd werd zijn twee van haar zoons meegegaan naar de verbrandingsoven; om vanachter een glazen wand te kijken hoe hun moeder in vlammen opging. De foto’s die ze daar maakten circuleerden al snel op het internet.
Toen Bibian net was gestorven heb ik ook twee foto’s gemaakt. Daarbij voelde ik me ongemakkelijk. Misschien deed ik het om het moment vast te houden, om het nooit te vergeten. Zinloos natuurlijk.
Ik vraag me af of je het je nog gerealiseerd hebt, dat je nu dood was. Dat het nu voorbij was. En of de pijn van je af is gevallen. Ik denk van niet.
Elke uitdrukking die ik aan jouw blik geef is subjectief. Iemands gelaatsuitdrukking reflecteert wat er in hem of haar omgaat. Als je dood bent kun je dus geen gelaatsuitdrukking hebben. Tenzij je gelooft dat het iemands laatste uitdrukking is, voor eeuwig gefixeerd op het moment van sterven. Er zijn er die geloven dat de geest het lichaam pas na een paar dagen verlaat. Daar kan ik me niets bij voorstellen.
Het is dus maar net wat je er in wilt leggen.
‘Nu lijdt ze niet meer,’ werd mij meegedeeld.
En: ‘Wat ligt ze er ontspannen bij.’
En ook: ‘Wat is ze mooi geworden.’
Ik kon me er niet in vinden. Ik zag alleen het omhulsel van wat kort daarvoor nog Bibian was. Mijn prachtige, ongelofelijke Bibian. Dood.
Soms kijk ik er even naar, maar meestal scroll ik er snel voorbij; naar de laatste foto’s van toen je er nog wel was. De foto van jou met vriendin L., haar arm om je heen, voor het raam op je ziekenhuisbed van de thuiszorg, waarop je zo oneindig moe kijkt. Het is de voorlaatste dag. Je glimlacht zo’n beetje, maar je gelooft er al niet meer in.
Vervolgens, nog wat verder terug in de tijd, twee bijna identieke foto’s, de laatste keer dat je aan tafel kwam eten. Je draagt een zwart hemdje – het was zomer en erg warm - en de strepen van de radiologe zitten nog duidelijk zichtbaar op je linkerschouder. Je slaapt half en draagt een bril. Rechts van je een arm van Valentijn die naast je zit.
Ik scroll verder terug in de tijd. Langzaam word je beter.

13 opmerkingen:

  1. Beste Klaas,
    Je hoeft je niet te schamen om je gemaakte foto's; van veel fases uit haar leven had je foto's en daar "horen" deze foto's ook bij.
    Zelf heb ik dat ook gedaan en heb nog vele uren bij mijn vrouw's "omhulsel" gezeten; tegen haar aan zitten praten en "samen" 's nachts nog uren "met haar" muziek zitten luisteren.
    Eigenlijk al de start van het rouwproces.
    Via jouw blog "praat" je ook nog steeds met Bibian en op die manier is ze toch nog een beetje bij je. Samen met al jouw foto's blijft ze op die manier ook in je herinnering en dat is mooi.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. voor altijd in jullie hoofd en hart
      groetjes patty

      Verwijderen
  2. Dag Klaas. Ook ik heb indertijd foto`s van mijn overleden vrouw genomen, Ook haar broer heeft dat gedaan. Ik deed het denk ik onbewust om het verhaal compleet te maken, de emotie en de herinnering vast te houden.Beetje maf natuurlijk want je vergeet het echt niet. Ook kreeg ik een cd van de afscheid ceremonie, nooit naar geluisterd natuurlijk veel te direct. Wel is er een fotoalbum van de uitvaart waar ik weleens in kijk. Dat is toch wel waardevol. Toch wil ik die foto`s wel houden. Mocht ik het toch nog ooit vergeten. D

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Klaas, wat heb jij een schrijftalent! Dit stukje is weer zo mooi opgebouwd. De laatste zin komt keihard binnen. Ik had al begrepen dat deze blogs worden gebundeld in een boek en ik zou ook zeker doorgaan met schrijven. Nu je meer dan vroeger aan huis gebonden bent doordat je alleenstaande ouder bent van drie kinderen, kun je de avonturen die je vroeger live beleefde misschien nu in je hoofd meemaken en daar een roman over schrijven. Alle gedachten die je voorheen met Bibian deelde, kun je er ook in verwerken. Het lijkt me een prachtig project, zo'n boek. Echt iets waar je je tanden in kunt zetten.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. "Ik scrol verder terug in de tijd. Langzaam word je beter."
    Zinnen om nooit te vergeten. Je blog is een baken in mijn dag.
    Dank je wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Prachtig beschreven weer. Ja, het is hartverscheurend om te zien hoe iets moest gaan. Goed dat je er niet voor wegloopt en het zo neer weet te zetten. Kippenvel!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Het maakt eigenlijk niets uit waarom je die foto´s op dat moment hebt gemaakt, je gaf toe aan het gevoel wat op dat moment speelde. Een laatste poging haar bij je te houden? Je weet het zelf niet en doet dat er ook wat toe? Heftig, dat zeker.
    De confrontatie opnieuw, de pijn opnieuw.
    Als je de behoefte voelt om ze te zien, geef er aan toe is niks mis mee zolang je het aan kan. Beslis je op een zeker moment dat je ze moet wissen, ook goed, aan jou de beslissing.Scrol maar terug op je iPhone en koester de momenten, je hebt het nodig.
    Sterkte!

    Rose.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik moest even huilen toen ik dit las...

    BeantwoordenVerwijderen
  8. IJzersterk die laatste zinnen. Echt een mooi stukje.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. subliem beschreven!
    Ook ik maakte 2 fotoos van mijn overleden man. Heb ze de volgende ochtend al gewist.
    Zo moest het zijn........
    maria

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Kon het maar echt he....terug scrollen in de tijd... Als ik iets mocht wensen zou dat mijn wens voor jou zijn.....

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ook ik heb fotos, en gek genoeg voelt dat goed. Helemaal oke. Ik heb nog een foto van mijn zoon bij mijn man 5 uur voordat hij midden in de nacht thuis overleed. Met deze foto heb ik het gevoel bij mijn zoon kunnen weghalen dat hij veel te vroeg naar bed was gegaan. Het was 24 uur in de nacht, toen drukte ik af: vader en zoon.Vader nog helder van geest. 5 uur later was hij er niet meer. De foto gaf troost aan mijn zoon.Met fotos zet je de tijd even stil. Mooi beschreven Klaas
    yolanda

    BeantwoordenVerwijderen
  12. ja zo veel talent.... zo puur.... dankjewel voor al je gedachten

    BeantwoordenVerwijderen