In oktober 1965 gingen mijn ouders, toen 29 en 30 jaar oud, Kees ten Holt (1935 - 1990) en Ursula Roth (1934 - 1981) uit elkaar. Mijn moeder nam mij (5 jaar oud) mee naar Israel, om zich met mij in de nieuwe heilstaat te vestigen in kibboets Lahav in de Negev. Mijn ouders schreven elkaar dagelijks, en al snel werd duidelijk dat ze moeilijk zonder elkaar konden. De volledige correspondentie (in ca. zeventig brieven) is bewaard gebleven.
(afl. 61)

 

Amsterdam, dinsdag 4 januari 1966, Kees

lieve Ursula,

vannacht en vanmorgen werd ik plotseling vreselijk bang. Ik hoop dat je werkelijk goed hebt nagedacht en nu weet wat je doet. Je kunt er zeker van zijn dat ik me niet laat beïnvloeden door anderen. De verstandigen onthouden zich trouwens van een oordeel. Nee, ik werd plotseling zelf bang dat het hele gesodemieter opnieuw zou gaan beginnen, dat je toch alleen maar terug wil omdat je het daar niet kan bolwerken, of om andere redenen die het werkelijke probleem voor het moment verduisteren. Wat moet er gebeuren als het weer misgaat? Een nieuw reisje naar Israël zit er dan werkelijk niet meer in, en ik verdom het om mijn liefdesleven buitenshuis te moeten blijven zoeken.
    Een sombere aanhef van een brief, maar je moet je dit soort gevoelens kunnen voorstellen. Het is niet dat ik niet geloof in jouw oprechtheid, maar het drong plotseling tot me door dat je in feite al na anderhalve maand tot je besluit kwam. Het is heel goed mogelijk dat je enorm snel geëvolueerd bent, maar toen ik dacht aan het verleden en het hele afgelopen jaar, waarin we niet met elkaar naar bed zijn geweest, en waarin je voortdurend hebt volgehouden dat je niet van me hield, niet verliefd was, en van me weg wilde, sloeg plotseling de schrik me om het hart.
    Schrijf me snel. Ik begrijp dat dit geen leuke brief is, maar we hadden elkaar beloofd eerlijk te zijn, en ik schrijf je nu over mijn angst. Schrijf me zo gauw mogelijk terug. Ik ben werkelijk vol goede wil en ik houd erg veel van je.
    Mijn bezorgdheid heeft me overigens niet belet Near East Tours op te bellen. De Moledet vertrekt op 28 januari uit de haven van Haifa om 16.00 uur, dus 4 uur ’s middags. Je moet wel zorgen dat je minstens anderhalf à twee uur van te voren bij de douane bent. Je komt aan in Marseille op woensdag 2 februari om negen uur ’s ochtends.
    Als Hub Mathijsen, die ik nu al ruim twee weken niet meer gezien heb, op tijd weg is, zal ik de vloer van Klaas z’n kamertje nog beitsen. Als Hub voor de 15e januari niet terug is, zet ik zijn spullen in de kelder. Bijna alles wat er staat is trouwens van mij.
    Speelgoed voor Klaas is er bijna niet meer. We zullen langzaamaan wat nieuwe dingen voor hem verzamelen. Gekleurd papier, schetsboeken, schriften, verf en potloden zijn gelukkig niet zo duur. Ik verstuur dit papiertje nu.
    Schrijf me gauw terug. Wat zijn je plannen, en hoe stel je je ons leven voor, in praktische zin? Het leven bestaat uit pijn en vreugde. Als ze elkaar maar een beetje afwisselen is het allemaal niet zo erg. Alle liefs, sterkte, kusjes, omhelsd door Kees.

P.S.
Tot nu toe ben ik steeds vergeten naar je Mezoeza(?) te vragen. Misschien is dit symptomatisch, omdat je hem (het) van de Lachmannen hebt gekregen. Kees.